Sprzedaż udziału wspólnika

Zakładanie, przekształcanie, rejestracja spółek

Dopuszczalność zbycia ogółu praw i obowiązków wspólnika w spółce komandytowej na rzecz osoby trzeciej

Dopuszczalność zbycia ogółu praw i obowiązków wspólnika w spółce komandytowej na rzecz osoby trzeciej nie jest zasadniczo uregulowana w kodeksie spółek handlowych, za wyjątkiem art. 122 kodeksu spółek handlowych, który reguluje wpływ zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce przez komandytariusza na prawo do prowadzenia spraw tej spółki przez komandytariusza (w kwestii prowadzenie prowadzenia praw w spółce zobacz wyjaśnienie: Stosunki wewnętrzne spółki komandytowej). Kodeks spółek handlowych dopuszcza jednakże w art. 10 zbywanie ogółu praw i obowiązków w spółkach osobowych, a zatem również w spółkach komandytowych, na rzecz osób trzecich. Podkreślenia wymaga dodatkowo fakt, iż w przypadku spółki komandytowej kodeks spółek handlowych nie różnicuje, za wyjątkiem art. 122, zasad zbywania ogółu praw i obowiązków komplementariusza od komandytariusza spółki.

Zasadniczo kodeks spółek handlowych uzależnia dopuszczalność zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce komandytowej (tak przez komplementariusza, jak i komandytariusza) od spełnienia szeregu warunków. Po pierwsze zbycie takie jest dopuszczalne jedynie wtedy, gdy umowa spółki komandytowej tak stanowi. W przypadku zatem, gdy wspólnicy przewidują możliwość zbywania ogółu praw i obowiązków w spółce, powinni zamieścić odpowiednie postanowienie w umowie spółki komandytowej. W przeciwnym wypadku przed dokonaniem zbycia konieczne będzie dokonanie zmiany umowy spółki, które wymaga zachowania formy aktu notarialnego i wpisu do rejestru przedsiębiorców.

Po drugie, o ile umowa spółki nie stanowi inaczej, zbycie ogółu praw i obowiązków na inną osobę wymaga pisemnej zgody pozostałych wspólników. W przypadku zatem, gdy wspólnicy chcą odformalizować i ułatwić zbywanie ogółu praw i obowiązków w spółce komandytowej, mogą w umowie spółki wyłączyć obowiązek udzielania zgody wszystkich pozostałych wspólników na rzecz niektórych z nich, lub też wyłączyć taki obowiązek całkowicie, to jest ustalić, iż zbycie nie wymaga zgody pozostałych wspólników. Oczywiście takie rozwiązanie nie jest korzystne dla pozostałych wspólników, gdyż nie mają oni wpływu na fakt, kto będzie następcą zbywającego wspólnika w spółce. Możliwym jest również zaostrzenie wymogów co do zbywania ogółu praw i obowiązków w spółce poprzez przyjęcie, iż zbycie wymaga zgody wszystkich pozostałych wspólników, udzielonej nie w formie pisemnej, lecz w formie aktu notarialnego.

W kodeksie spółek handlowych brak jest jakichkolwiek przepisów dotyczących formy zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce komandytowej. Stąd też do zbycia stosuje się ogólne przepisy kodeksu cywilnego, dotyczące formy czynności prawnej, jaką jest zbycie ogółu praw i obowiązków w spółce komandytowej. Należy jednak podkreślić, iż dokonanie zbycia ogółu praw i obowiązków na piśmie jest korzystne i godne polecenia bez względu na wartość zbywanych praw i obowiązków.

Na nabywcę przechodzą wszystkie prawa i obowiązki, które mają charakter przenoszalny, to jest mogą zostać w drodze czynności prawnej przeniesione na inną osobę. W przypadku zbywania praw i obowiązków przez komandytariusza na nabywcę nie przechodzi ponadto, stosownie do treści art. 122 kodeksu spółek handlowych, prawo do prowadzenia spraw spółki (jeżeli oczywiście przysługiwało ono zbywającemu komandytariuszowi). Ponieważ przepis ten nie ma charakteru bezwzględnego, wspólnicy mogą wyrazić zgodę, aby na nabywcę praw i obowiązków komandytariusza przeszło również prawo do prowadzenia spraw spółki.

W interesie wierzycieli spółki komandytowej art. 10 § 3 kodeksu spółek handlowych stanowi, iż w przypadku przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę, za zobowiązania występującego wspólnika związane z uczestnictwem w spółce osobowej i zobowiązania tej spółki osobowej odpowiadają solidarnie występujący wspólnik oraz wspólnik przystępujący do spółki. Powyższy przepis oznacza zatem dla wierzycieli spółki, iż w miejsce dotychczasowego wspólnika - dłużnika będą mieli dwóch dłużników (nowego i starego wspólnika), z których każdy odpowiada za całość zobowiązania (długu), wierzyciel może dochodzić całości od każdego z nich osobno (lub od obu łącznie lub w ustalonych przez siebie proporcjach), a wykonanie zobowiązania przez jednego z dłużników (starego lub nowego wspólnika) zwalnia drugiego względem wierzyciela (art. 366 § 1 kodeksu cywilnego). Zwrócić ponadto uwagę należy na to, iż zmiana wspólnika, tak komandytariusza, jak i komplementariusza wymaga zgłoszenia tego faktu sądowi rejestrowemu.

Zobacz wyjaśnienie:

- Sprzedaż udziału w spółce jawnej

 

Autor: Bartłomiej Stoiński