Reprezentacja spółki komandytowej

Zakładanie, przekształcanie, rejestracja spółek

Komplementariusz i komandytariusz w spółce komandytowej

Spółka komandytowa jest typem spółki, w której występują obowiązkowo dwa rodzaje wspólników, to jest: komplementariusze oraz komandytariusze (art. 102 kodeksu spółek handlowych). Tak więc spółkę komandytową zawiązać mogą co najmniej dwaj wspólnicy (na temat możliwości bycia wspólnikiem zobacz wyjaśnienie: Wspólnicy spółki komandytowej), z których jeden będzie komplementariuszem, a drugi komandytariuszem. Nie jest natomiast dopuszczalne łączenie funkcji komplementariusza i komandytariusza w jednej i tej samej spółce komandytowej. Ta sama osoba nie może zatem w tej samej spółce komandytowej być wspólnikiem komandytariuszem oraz komplementariuszem. Różnice pomiędzy wspólnikiem komplementariuszem, a wspólnikiem komandytariuszem dotyczą w szczególności uprawnień w zakresie prowadzenia spraw spółki oraz jej reprezentacji oraz odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Różnice te wynikają z posiadania przez tych wspólników odmiennego statusu prawnego w spółce komandytowej.

I tak wspólnik komplementariusz jest co do zasady uprawniony do reprezentacji spółki komandytowej oraz prowadzenia jej spraw (art. 117 kodeksu spółek handlowych). Komplementariusz jest zobowiązany do wniesienia do spółki wkładu oraz uczestniczy w zysku spółki komandytowej (art. 111 i art. 123 kodeksu spółek handlowych). Komplementariusz odpowiada za zobowiązania spółki komandytowej względem jej wierzycieli osobiście, to znaczy całym swoim majątkiem, bez ograniczenia oraz solidarnie z pozostałymi wspólnikami. Komplementariusz jest zatem wspólnikiem co do zasady kierującym i zarządzającym spółką komandytową i ponoszącym z tej racji nieograniczoną odpowiedzialność względem wierzycieli spółki, zobowiązany jest do wniesienia do spółki ustalonego wkładu oraz jest uprawniony do uczestniczenia w zysku spółki komandytowej.

Komandytariusz natomiast może reprezentować spółkę komandytową jedynie jako pełnomocnik (art. 118 § 1 kodeksu spółek handlowych), to jest na podstawie i w granicach udzielonego mu przez spółkę komandytową pełnomocnictwa lub też jako prokurent spółki, jeżeli zostanie mu udzielona prokura (zobacz wyjaśnienie: Znaczenie i zakres przedmiotowy prokury). Komandytariusz nie jest natomiast wspólnikiem uprawnionym z mocy ustawy do reprezentacji spółki komandytowej. Prawo i obowiązek do prowadzenia spraw spółki komandytowej przez komandytariusza może powstać dopiero wtedy, gdy zostanie to wyraźnie postanowione w umowie spółki komandytowej. W braku odpowiednich postanowień w umowie spółki, komandytariusz nie ma zatem prawa do prowadzenia spraw spółki komandytowej.

Komandytariusz ma natomiast prawo do otrzymywania informacji o stanie spółki i prowadzonych przez nią interesach, którego nie można wyłączyć przez odpowiednie postanowienia umowy spółki (art. 120 § 1 kodeksu spółek handlowych). O ile wspólnicy, a zatem również komandytariusz lub komandytariusze, w umowie spółki nie postanowią inaczej, sprawy wykraczające poza zakres zwykłych czynności spółki nie mogą być podjęte bez zgody komandytariusza.

Komandytariusz jest zobowiązany do wniesienia do spółki wkładu oraz uczestniczy w zysku spółki komandytowej (zobacz wyjaśnienie: Wniesienie wkładu przez komandytariusza).

Inny jest także zakres odpowiedzialności komandytariusza za zobowiązania spółki komandytowej. Komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki co prawda osobiście, to jest całym swoim majątkiem i solidarnie z pozostałymi wspólnikami, lecz odpowiedzialność ta jest ograniczona do wysokości sumy komandytowej (zobacz wyjaśnienie: Odpowiedzialność komandytariusza za zobowiązania spółki komandytowej).

Komandytariusz jest zatem wspólnikiem, który co do zasady nie kieruje i nie zarządza spółką i z tego tytułu ponosi ograniczoną odpowiedzialność za jej zobowiązania, mającym jednak prawo do kontroli i nadzoru nad jej działalnością. Podobnie natomiast jak komplementariusz jest zobowiązany do wniesienia do spółki ustalonego wkładu oraz jest uprawniony do uczestniczenia w jej zysku.

 

Autor: Bartłomiej Stoiński

 

Zakładanie, przekształcanie, rejestracja spółek

Reprezentacja spółki komandytowej

Przez reprezentację spółki komandytowej należy rozumieć prawo do składania oświadczeń woli i dokonywania czynności prawnych w imieniu spółki komandytowej i ze skutkiem dla niej. Jako przykład reprezentacji spółki podać można zawarcie w imieniu spółki umowy, na mocy której spółka nabywa samochód, czy też złożenie w imieniu spółki oświadczenia o wypowiedzeniu umowy najmu lokalu użytkowego, w którym spółka prowadzi swoją działalność.

Zgodnie z brzmieniem art. 117 kodeksu spółek handlowych spółkę komandytową reprezentują komplementariusze, których z mocy umowy spółki albo prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentacji spółki. Natomiast stosownie do treści art. 118 § 1 kodeksu spółek handlowych komandytariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik.

Z brzmienia powyższych przepisów wynika jasno, iż spółkę komandytową reprezentują co do zasady wyłącznie ci wspólnicy, którzy bez ograniczeń odpowiadają za jej zobowiązania, to jest komplementariusze (zobacz wyjaśnienie: Odpowiedzialność komandytariusza za zobowiązania spółki komandytowej). O ile umowa spółki nie stanowi inaczej prawo do reprezentacji spółki przysługuje każdemu komplementariuszowi spółki. Komplementariusz może również zostać pozbawiony prawa do reprezentowania spółki na mocy prawomocnego orzeczenia sądowego z ważnych powodów.

W przypadku, gdy w spółce jest jeden komplementariusz, ma on prawo do samodzielnej reprezentacji spółki komandytowej. Inaczej wygląda natomiast sytuacja, gdy w spółce jest więcej komplementariuszy niż jeden, nie wyłączonych od prawa reprezentacji na mocy umowy spółki lub też orzeczenia sądowego. Przepisy o spółce komandytowej nie wskazują sposobu reprezentacji w przypadku, gdy w spółce jest więcej niż jeden komplementariusz. Jednakże zgodnie z brzmieniem art. 29 § 1 kodeksu spółek handlowych, regulujących reprezentację spółki jawnej (zobacz wyjaśnienie: Przepisy regulujące ustrój i organizację spółki komandytowej), a który stosuje się również do spółki komandytowej na mocy art. 103 kodeksu spółek handlowych, spółkę reprezentuje każdy wspólnik. Powyższy przepis oznacza zatem, iż każdemu komplementariuszowi przysługuje prawo do samodzielnej reprezentacji spółki komandytowej.

Umowa spółki może modyfikować zasady reprezentacji spółki komandytowej, przyjęte przez kodeks spółek handlowych. Może w szczególności pozbawiać niektórych z komplementariuszy prawa do reprezentacji spółki, z tym jednakże zastrzeżeniem, iż w spółce musi pozostać co najmniej jeden komplementariusz uprawniony do reprezentacji spółki. Może również wprowadzić zasadę, iż prawo do reprezentacji spółki nie przysługuje każdemu komplementariuszowi osobno, lecz dwóm lub trzem łącznie, lub też jednemu komplementariuszowi łącznie z prokurentem spółki. Osoby uprawnione do reprezentacji spółki, sposób reprezentacji, jak również fakt, iż niektórzy z komplementariuszy zostali wyłączeni od reprezentacji spółki, podlegają zgłoszeniu do rejestru przedsiębiorców (art. 38 pkt 6 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t.jedn.: Dz. U. 2007 r. Nr 168 poz. 1186).

Prawo do reprezentacji jest bardzo szerokie, gdyż obejmuje wszelkie czynności sądowe oraz pozasądowe, związane z działalnością danej spółki komandytowej. Co więcej prawa do reprezentowania spółki nie można ograniczyć ze skutkiem prawnym wobec osób trzecich. Oznacza to, iż jeżeli dany wspólnik - komplementariusz jest uprawniony do reprezentacji spółki, to zakres takiej reprezentacji jest nieograniczony, a wszelkie wprowadzone ograniczenia nie mają skutku prawnego wobec osób trzecich (np. wprowadzenie ograniczenia kwotowego dla czynności, które może dokonywać w imieniu spółki komplementariusz).

Prawo do reprezentacji spółki komandytowej nie przysługuje natomiast zasadniczo komandytariuszowi. Komandytariusz może bowiem reprezentować spółkę komandytową jedynie jako pełnomocnik. Pełnomocnictwo może być udzielone do oznaczonej czynności prawnej (np. do zawarcia w imieniu spółki określonej umowy), do czynności określonego rodzaju (np. do zawierania określonych rodzajowo umów w imieniu spółki), czy też jako pełnomocnictwo ogólne (do czynności zwykłego zarządu spółką). Istotnym jest, iż pełnomocnictwo winno być udzielone w takiej formie, w jakiej ma być dokonana czynność lub czynności, do jakich zostało udzielone (art. 99 § 1 kodeksu cywilnego). W przypadku zatem, gdy pełnomocnictwo ma zostać udzielone do zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości, która musi być sporządzona w formie aktu notarialnego (art. 158 kodeksu cywilnego), pełnomocnictwo dla komandytariusza do zawarcia takiej umowy w imieniu spółki musi być również udzielone w formie aktu notarialnego. Komandytariusz może reprezentować spółkę również jako prokurent spółki. Prokura jest szczególnym rodzajem pełnomocnictwa handlowego o bardzo szerokim zakresie uprawnień i podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców (na temat prokury zobacz wyjaśnienie: Znaczenie i zakres przedmiotowy prokury). Zasady ustanawiania prokury reguluje umowa spółki, a w braku odpowiednich postanowień do ustanowienia prokury uprawniony jest każdy komplementariusz nie wyłączony od reprezentowania spółki komandytowej.

Działając jako pełnomocnik spółki komandytariusz winien okazać kontrahentowi dokument pełnomocnictwa, natomiast działając jako prokurent winien okazać wyciąg z rejestru przedsiębiorców zawierający wpis prokury na jego rzecz (zobacz wyjaśnienie: Wniosek o aktualny odpis z rejestru przedsiębiorców).

Wskazane powyżej zasady reprezentacji spółki nie mogą zostać zmienione przez wspólników spółki komandytowej w umowie spółki. Zgodnie bowiem z treścią art. 119 kodeksu spółek handlowych, postanowienia umowy niezgodne z przepisami dotyczącymi reprezentacji spółki nie wywołują skutków wobec osób trzecich. Osoby trzecie - kontrahenci spółki mogą zatem powołać się na odpowiednie przepisy prawa dotyczące reprezentacji i nie muszą się stosować do sprzecznych z nimi postanowień umowy spółki.

 

Autor: Bartłomiej Stoiński